دولت مسعود پزشکیان پس از هفته‌ها تبلیغ و ادعای ارائه کمک‌های معیشتی به دهک‌های کم‌درآمد جامعه، روز چهارشنبه پانزدهم اسفند، مبلغ مرحله نخست کالابرگ‌های معیشتی را به حساب سرپرست خانوارها واریز کرد. بر اساس اعلام دولت، دهک‌های یک تا سه از عصر پنجشنبه می‌توانند این اعتبار را برداشت کنند و طی روزهای بعد نیز امکان برداشت برای دیگر دهک‌ها فراهم خواهد شد.

بر این اساس، دهک‌های اول تا سوم به ازای هر نفر ۵۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهارم تا هفتم به ازای هر نفر ۳۵۰ هزار تومان اعتبار دریافت خواهند کرد. این اعتبار برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی شامل اقلامی از گروه‌های لبنیات، پروتئین و خواربار اختصاص یافته است.

مشمولان طرح کالابرگ الکترونیکی می‌توانند متناسب با نیازشان کالاهای تعیین‌شده را (حداقل سه نوع کالای مختلف) خریداری کنند.

دولت مدعی است که این طرح با هدف حمایت از معیشت خانوارهای مشمول و تقویت سبد غذایی دهک‌های اول تا هفتم اجرا می‌شود و محدودیتی در مقدار خرید هر کالا و نشان تجاری خاصی وجود ندارد. منتها افراد تنها می‌توانند تا سقف تعیین‌شده از اعتبار کالابرگ یا همان کوپن استفاده کنند و در صورت خرید بیش از سقف اعتبار تخصیصی، مابه‌التفاوت هزینه را باید پرداخت کنند.

همچنین طبق اعلام دولت، مشمولان می‌توانند خریدهای خود را در چند نوبت انجام دهند و اعتبار طرح کالابرگ الکترونیکی تا پایان خردادماه سال ۱۴۰۴ قابل‌استفاده و برداشت است. ضمن اینکه خریداران می‌توانند محصولات تولیدکنندگان مختلف را از گروه‌های کالایی مدنظر انتخاب کنند.

با وجود تبلیغات وسیع دولت درباره خرید چندنوبتی کالاهای مختلف با استفاده از اعتبار کالابرگ، بررسی قیمت‌های روز بازار در گروه اقلام لبنیات، خواربار و پروتئین‌ها اثبات می‌کند که رقم تخصیصی تنها برای خرید یک یا دو قلم کالا و آن‌هم به مقدار بسیار اندک کفایت می‌کند.

به‌طور مثال، چنانچه فردی بخواهد با اعتبار کالابرگ گوشت قرمز تهیه کند، با در نظر گرفتن اینکه قیمت گوشت کیلویی ۸۰۰ هزار تومان است، با اعتبار تخصیصی فقط می‌تواند کمتر از یک کیلو گوشت بخرد. چنانچه بخواهد برنج ایرانی بخرد، با در نظر گرفتن قیمت برنج کیلویی ۱۹۰ هزار تومان، با اعتبار تخصیصی تنها می‌تواند ۲.۵ کیلو برنج بخرد. قیمت یک بسته مرغ ۸۰۰ گرمی نیز در حال حاضر ۹۰ هزار تومان است، بنابراین با اعتبار تخصیصی تنها می‌توان حدود چهار بسته مرغ خرید.

درباره لبنیات نیز وضعیت به همین ترتیب است. قیمت پنیر صبحانه ۴۰۰ گرمی ۶۰ هزار تومان و قیمت یک سطل ماست یک کیلویی ۸۵ هزار تومان است. بنابراین با اعتبار کالابرگی که دولت پزشکیان به دهک‌های اول تا سوم داده است، در نهایت می‌توان یک سطل ماست، یک بسته پنیر، یک بسته ۸۰۰ گرمی مرغ و کمتر از یک کیلوگرم برنج خرید. تازه این تنها مربوط به دهک‌های درآمدی اول تا سوم است که کالابرگ ۵۰۰ هزار تومانی دریافت کرده‌اند وگرنه درباره دیگر دهک‌ها که کالابرگ ۳۵۰ هزار تومانی دریافت کرده‌اند، محدودیت‌ها بیشتر است.

طبق اعلام دولت، طرح کالابرگ الکترونیکی در بیش از ۲۳۰ هزار فروشگاه عمده، خرده‌فروشی‌ها و ۱۳ فروشگاه زنجیره‌ای اجرا می‌شود. در همین رابطه، فردی ساکن شمال شرق تهران به ایندیپندنت فارسی گفت که تا یک سال پیش، دست‌کم چهار یخچال یکی از همین فروشگاه‌های زنجیره‌ای مختص انواع پروتئین شامل گوشت و مرغ بود اما حالا تنها یک یخچال به گوشت و مرغ اختصاص دارد و باقی به اقلامی مانند بستنی و سوسیس و کالباس‌های بی‌کیفیت اختصاص یافته‌اند.

به‌ گفته این فرد، محصولات پروتئینی موجود در همان یک یخچال هم آن‌قدر فروخته نمی‌شوند که تاریخ مصرفشان می‌گذرد و تخفیف می‌خورند. تازه این وضعیت منطقه‌ای در شمال شرق تهران است، در حالی‌ که در مناطق جنوبی‌تر و محروم‌تر، وضعیت معیشتی مردم به‌مراتب وخیم‌تر است و بسیاری از مردم به خوردن غذاهای بی‌کیفیت و آسیب‌زا روی آورده‌اند.

در سال‌های گذشته، بسیاری از خانوارهای کم‌درآمد، سیب‌زمینی و حبوبات را به‌عنوان جایگزین‌های ارزان‌قیمت برنج و گوشت مصرف می‌کردند، اما اکنون با جهش قیمت این اقلام، فقر غذایی تشدید شده است. طبق اعلام مرکز آمار ایران در بهمن ۱۴۰۳، سیب‌زمینی با ۵۶ درصد و لوبیاچیتی با ۲۸ درصد، در صدر تورم ماهانه اقلام خوراکی بودند.

به‌رغم تشدید وخامت وضعیت معیشتی مردم، دولت پزشکیان قصد دارد همین یارانه اندک و ناچیز را نیز حذف کند. فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، به‌تازگی حذف یارانه حدود ۲۵ میلیون ایرانی در آینده نزدیک را تأیید کرد و مدعی شد که امیدوار است برای آن‌ها مشکلی به‌ وجود نیاید.